Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) là một chứng rối loạn thông thường, mãn tính (kéo dài). Trong đó, một người có những suy nghĩ và hành vi không kiểm soát, tái diễn và những hành vi (ép buộc) mà họ cảm thấy cần phải lặp lại nhiều lần để đối phó với sự ám ảnh.
Trong khi mọi người đôi khi cảm thấy cần kiểm tra lại lần 2, người mắc chứng OCD có những suy nghĩ không kiểm soát khiến họ lo lắng, kêu gọi họ kiểm tra mọi thứ liên tục hoặc thực hiện các nghi lễ ít nhất 1 tiếng mỗi ngày. Thực hiện các thói quen hay lễ nghi có thể mang lại sự giải tỏa ngắn gọn nhưng tạm thời khỏi lo lắng. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, những suy nghĩ và nghi thức sẽ gây ra những người đau khổ, khó khăn trong công việc, trường học, và các mối quan hệ cá nhân.
- ám ảnh cưỡng chế
Dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn ám ảnh cưỡng chế là gì?
Người bị OCD có thể bị ám ảnh, ép buộc, hoặc cả hai. Một số người mắc chứng OCD cũng có rối loạn tic (hành động không chú ý lặp lại nhiều lần). Động cơ là những hành động đột ngột, ngắn ngủi, lặp đi lặp lại, chẳng hạn như chớp mắt, nhăn mặt, nhún vai, hoặc húc đầu hoặc vai. Những tiếng thường gặp bao gồm tiếng lóng lặp lại, sụt sùi,…
Những người bị ám ảnh có thể biểu hiện:
- Sợ vi trùng hoặc nhiễm bẩn
- Sợ mất hay đặt sai thứ gì đó
- Những lo lắng về việc làm hại đến bản thân hoặc người khác
- Những ý kiến không mong muốn và cấm kị liên quan đến giới tính, tôn giáo hoặc những người khác
- Có những vấn đề yêu cầu cân đối hoặc trật tự hoàn hảo
Cưỡng ép có thể biểu hiện:
- Quá sạch sẽ các bộ phận cơ thể
- Giữ hoặc tích trữ các đồ vật không cần thiết
- Đặt hàng hoặc sắp xếp các mặt hàng một cách cụ thể, chi tiết
- Lặp lại việc kiểm tra mọi thứ, chẳng hạn như đảm bảo rằng cửa đã khóa hoặc lò nướng đã tắt
- Lặp lại nhiều lần
- Thường xuyên tìm kiếm sự bảo đảm
Nguyên nhân gây rối loạn ám ảnh cưỡng chế là gì?
OCD có thể có do di truyền. Đôi khi OCD xuất hiện trong các thành viên trong gia đình, tuy nhiên, không ai biêt tại sao có một số thành viên mắc, một số lại không. OCD thường bắt đầu ở thanh thiếu niên, và có xu hướng xuất hiện ở trẻ nam nhiều hơn trẻ nữ. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng một số bộ phận của não, cũng như các quá trình sinh học, đóng một vai trò quan trọng trong những suy nghĩ ám ảnh và hành vi cưỡng bức, cũng như sự sợ hãi và lo lắng liên quan đến chúng. Các nhà nghiên cứu cũng cho biết rằng những người bị chấn thương thể xác hoặc tình dục có nguy cơ mắc OCD tăng lên.
Một số trẻ có thể phát triển đột ngột hoặc trầm trọng hơn các triệu chứng OCD sau khi bị nhiễm khuẩn cầu liên cầu; hội chứng tự miễn nhiễm nhiễm trùng sau này được gọi là rối loạn tâm thần tự miễn nhiễm ở trẻ em liên quan đến nhiễm trùng Streptococcus (PANDAS).
Rối loạn ám ảnh cưỡng chế được điều trị như thế nào?
Bước đầu tiên là nói chuyện với bác sĩ hoặc nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ về các triệu chứng của bạn. Bác sĩ lâm sàng nên làm một bài kiểm tra và hỏi bạn về lịch sử sức khoẻ của bạn để đảm bảo rằng một vấn đề về thể chất không gây ra các triệu chứng của bạn. Bác sĩ của bạn có thể giới thiệu bạn đến một chuyên gia về sức khoẻ tâm thần, như bác sĩ tâm thần, nhà tâm lý học, nhân viên xã hội, hoặc nhân viên tư vấn để đánh giá hoặc điều trị thêm.
OCD thường được điều trị bằng liệu pháp hành vi nhận thức, thuốc men hoặc cả hai. Nói chuyện với chuyên gia về sức khoẻ tâm thần về cách điều trị tốt nhất cho bạn.
Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT)
Nói chung, CBT dạy cho bạn những cách nghĩ khác nhau, hành xử, và phản ứng với những ám ảnh và sự ép buộc.
Phơi nhiễm và Phản ứng Ngăn ngừa (EX / RP) là một hình thức CBT cụ thể đã được chứng minh là giúp nhiều bệnh nhân phục hồi từ OCD. EX / RP liên quan đến việc dần dần phơi bày bạn với nỗi sợ hãi hoặc nỗi ám ảnh của bạn và dạy cho bạn những cách lành mạnh để đối phó với những lo lắng họ gây ra.
Các liệu pháp khác, chẳng hạn như tập huấn đảo ngược thói quen, cũng có thể giúp bạn vượt qua những áp lực.
Đối với trẻ em, các chuyên gia về sức khoẻ tâm thần cũng có thể xác định các chiến lược để quản lý căng thẳng và tăng cường hỗ trợ để tránh làm trầm trọng thêm các triệu chứng OCD ở trường học và nhà ở.
Thuốc men
Các bác sĩ cũng có thể kê toa các loại thuốc khác nhau để giúp điều trị OCD bao gồm các chất ức chế lấy lại serotonin chọn lọc (selective serotonin reuptake inhibitors – SSRIs) và một loại thuốc ức chế tái phát serotonin (SRI) gọi là clomipramine.
SSRIs và SRIs thường được sử dụng để điều trị chứng trầm cảm, nhưng chúng cũng hữu ích cho các triệu chứng của OCD. SSRIs và SRIs có thể mất từ 10 đến 12 tuần để bắt đầu làm việc, lâu hơn mức cần thiết để điều trị chứng trầm cảm. Những thuốc này cũng có thể gây ra các phản ứng phụ, chẳng hạn như đau đầu, buồn nôn, hoặc khó ngủ.
Những người dùng clomipramine, có trong một loại thuốc khác nhau từ SSRI, đôi khi gặp khô miệng, táo bón, nhịp tim nhanh và chóng mặt khi đứng. Những phản ứng phụ này thường không nghiêm trọng đối với hầu hết mọi người và cải thiện khi điều trị tiếp tục, đặc biệt nếu liều bắt đầu giảm và tăng chậm theo thời gian. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về bất kỳ phản ứng phụ nào bạn có. Đừng ngưng dùng thuốc mà không nói chuyện với bác sĩ trước. Bác sĩ sẽ làm việc với bạn để tìm thuốc tốt nhất và liều dùng cho bạn.
Đừng bỏ cuộc điều trị quá nhanh. Cả liệu pháp tâm lý và thuốc men có thể mất một thời gian để làm việc. Mặc dù không có phương pháp điều trị OCD, các phương pháp điều trị hiện tại cho phép hầu hết những người bị rối loạn này kiểm soát các triệu chứng của họ và mang lại cuộc sống đầy đủ, hiệu quả. Một lối sống lành mạnh bao gồm việc thư giãn và quản lý căng thẳng cũng có thể giúp chống lại OCD. Đảm bảo ngủ đủ giấc và tập thể dục, ăn một chế độ ăn uống lành mạnh và quay về với gia đình và bạn bè mà bạn tin cậy để được hỗ trợ.
Với nhiều năm kinh nghiệm tư vấn tâm lý và nghiên cứu chuyên sâu, chúng tôi tự hào là Trung tâm tư vấn và trị liệu đứng đầu về uy tín, chất lượng tại Hà Nội. Khi con bạn gặp bất cứ khó khăn nào về tâm lý, vui lòng liên hệ:
Công ty CP Phát triển Giáo dục Tâm lý Á Châu
Trung tâm Nghiên cứu, ứng dụng Khoa học tâm lý-giáo dục Á Châu
Số 12B-TT10, ngõ 24 đường Nguyễn Khuyến – Văn Quán- Hà Đông- Hà Nội
Hotline: 091 298 67 93 Website:tamlyachau.vn
Mail: tamlyachau@gmail.com
