Bệnh nhân bị rối loạn hoảng sợ cần đến các cơ sở uy tín để có thể được chẩn đoán tình hình một cách sớm nhất.
- Chẩn đoán rối loạn hoảng sợ
Chẩn đoán rối loạn hoảng sợ
Nên sử dụng tiêu chuẩn của Hội Tâm thần học Mỹ (DSM IV) để chẩn đoán vì các tiêu chuẩn ở đây rất rõ ràng, dễ hiểu.
Tiêu chuẩn của DSM IV cho cơn hoảng sợ kịch phát có một giai đoạn sợ hãi hoặc khó chịu rất mạnh mẽ, với 4 (hoặc hơn) triệu chứng trong các triệu chứng sau xuất hiện và phát triển nhanh chóng trong khoảng 10 phút.
1/ Mạch nhanh, đánh trống ngực.
2/ Ra nhiều mồ hôi.
3/ Run tay, run chân.
4/ Cảm giác nghẹt thở.
5/ Cảm giác thở nông.
6/ Đau hoặc khó chịu ở ngực.
7/ Buồn nôn hoặc đau bụng.
8/ Cảm giác chóng mặt, mất thăng bằng.
9/ Giải thể thực tế hoặc giải thể nhân cách.
10/ Sợ mất kiểm soát và phát điên.
11/ Sợ chết.
12/ Cảm giác chết lặng.
13/ Lạnh cóng hoặc nóng bừng.
Có rất nhiều triệu chứng cơ thể như mạch rất nhanh, đau ngực hoặc khó chịu ở vùng trước tim, cảm giác ngạt thở hoặc thiếu không khí, chóng mặt hoặc mất thăng bằng, cảm giác mất thực tế (giải thể thực tế hoặc giải thể nhân cách), tê liệt, nóng hoặc lạnh cóng, ra nhiều mồ hôi, run chân, tay hoặc run toàn thân.
Căn cứ vào sự có mặt của ám ảnh sợ khoảng trống mà người ta chia hoảng sợ thành 2 loại: hoảng sợ có ám ảnh sợ khoảng trống và hoảng sợ không có ám ảnh sợ khoảng trống.
Ám ảnh sợ khoảng trống là bệnh nhân sợ những nơi có khoảng trống rộng, những nơi xa lạ, không có chỗ thoát hoặc không có người giúp đỡ bệnh nhân. Ví dụ bệnh nhân sợ đi ra chợ, đi ra phố, sợ đi qua cầu một mình…
Tiêu chuẩn chẩn đoán rối loạn hoảng sợ của DSM-IV-TR có ám ảnh sợ khoảng trống:
A. Cả tiêu chuẩn 1 và 2.
- Tái phát các cơn hoảng sợ không mong muốn.
- Có ít nhất 1 cơn hoảng sợ trong 1 tháng với 1 (hoặc hơn) các biểu hiện sau.
a/ Lo lắng bền vững về các yếu tố gây hoảng sợ.
b/ Lo lắng về hậu quả của cơn hoảng sợ (mất kiểm soát, có nhồi máu cơ tim, phát điên).
c/ Thay đổi rõ ràng trong hành vi liên quan đến cơn hoảng sợ kịch phát.
B. Có ám ảnh sợ khoảng trống.
C. Cơn hoảng sợ kịch phát không phải là hậu quả trực tiếp của một chất. (VD: lạm dụng thuốc, ma tuý, hoặc một bệnh thực tổn cường giáp).
D. Cơn hoảng sợ kịch không phải là bệnh tâm thần khác như ám ảnh sợ xã hội, ám ảnh sợ biệt định, ám ảnh cưỡng bức, rối loạn stress sau sang chấn.
Tiêu chuẩn chẩn đoán rối loạn hoảng sợ của DSM-IV-TR không có ám ảnh sợ khoảng trống
A. Cả tiêu chuẩn 1 và 2.
1. Tái phát các cơn hoảng sợ kịch phát không mong muốn.
- Có ít nhất có một cơn hoang sợ trong 1 tháng với ít nhất 1 (hoặc hơn) các biểu hiện sau.
a/ Lo lắng bền vững về các yếu tố gây hoảng sợ.
b/ Lo lắng về hậu quả của cơn hoảng sợ (mất kiểm soát, có nhồi máu cơ tim, phát điên).
c/ Thay đổi rõ ràng trong hành vi liên quan đến cơn tấn công hoảng sợ.
B. Không có ám ảnh sợ khoảng trống.
C. Cơn hoảng sợ kịch phát không phải là hậu quả trực tiếp của một chất (lạm dụng thuốc, ma tuý). Hoặc một bệnh thực tổn (cường giáp).
D. Cơn hoảng sợ kịch phát không phải là bệnh tâm thần khác như ám ảnh sợ xã hội, ám ảnh sợ biệt định, ám ảnh cưỡng bức, rối loạn stress sau sang chấn.
Theo DSM-IV, chẩn đoán cơn hoảng sợ được đặt ra khi bệnh nhân đã có tái phát nhiều cơn hoảng sợ kịch phát không mong muốn và trong một tháng tiếp theo có lo âu bền vững hoặc thay đổi hành vi rõ rệt.
Bình thường, khi khởi phát cơn hoảng sợ kịch phát, bệnh nhân bị thu hút vào các dấu hiệu bình thường của cuộc sống khi tim đột nhiên đập nhanh và không thể thở bình thường. Cảm giác phát điên, đau đầu và tin rằng mình sẽ chết.
Thông thường, sau cơn hoảng sợ kịch phát đầu tiên, bệnh nhân được chuyển đến khoa cấp cứu. Họ được làm nhiều xét nghiệm để tìm nguyên nhân gây ra hoảng sợ. Ví dụ như điện tim, điện não, X quang, xét nghiệm máu…).
Khi không thấy có gì bất thường trong các xét nghiệm này, bệnh nhân hình thành dần kinh nghiệm về cơn hoảng sợ kịch phát.
Hầu hết bệnh nhân đều có lo âu và ám ảnh xa lánh ở các mức độ khác nhau như là hậu quả của kinh nghiệm về cơn hoảng sợ.
Khi đó, bệnh nhân thường xuất hiện và phát triển ám ảnh sợ khoảng trống, như thế chẩn đoán sẽ là hoảng sợ có ám ảnh sợ khoảng trống.
Hình ảnh lâm sàng của ám ảnh sợ khoảng trống rất đa dạng, có nhiều loại sợ hãi khác nhau và có nhiều hành vi xa lánh. Triệu chứng chính của bệnh là.
Sợ đi ra khỏi nhà (bệnh nhân không dám đi ra khỏi nhà một mình).
Sợ phải ở một mình.
Sợ đi ra khỏi nhà đến những chỗ khó được giúp đỡ, những khoảng trống, những nơi xa lạ với bệnh nhân.
Người có ám ảnh sợ khoảng trống thường không sử dụng được phương tiện giao thông công cộng. Ví dụ như xe buýt, tàu, tàu điện ngầm, máy bay. Họ cũng sợ nơi đông người, rạp hát, thang máy, quán ăn, siêu thị, cửa hàng, đi du lịch xa nhà.
Nếu ám ảnh sợ khoảng trống nặng, bệnh nhân không thể rời khỏi nhà, thậm chí không dám ở nhà một mình.
Chẩn đoán rối loạn hoảng sợ phân biệt với các bệnh khác
Rối loạn hoảng sợ cần chẩn đoán phân biệt với các bệnh tâm thần nội sinh và các rối loạn tâm thần thực tổn khác.
– Bệnh nhân trầm cảm. Không có nhiều triệu chứng rối loạn thần kinh thực vật ở bệnh nhân rối loạn hoảng sợ. Bệnh nhân thường than phiền khó vào giấc ngủ, không than phiền thức dậy sớm và mất cảm giác ngon miệng. Giao động khí sắc trong ngày cũng ít gặp ở rối loạn hoảng sợ. Đặc điểm hay gặp nhất ở bệnh nhân là không mất thích thú, điều luôn có ở bệnh nhân trầm cảm.
– Một số bệnh nhân lạm dụng rượu và thuốc an thần cũng có các cơn hoảng sợ. Tuy nhiên, những bệnh nhân này sau khi cai rượu, thuốc thì các cơn hoảng sợ cũng mất đi.
– Cần phân biệt cơn hoảng sợ với rối loạn stress sau sang chấn. Bệnh nhân rối loạn stress sau sang chấn phải có tiền sử chấn thương tâm lý và có hành vi xa lánh các tình huống gợi lại chấn thương.
– Các bệnh lý van tim cũng gây ra cơn hoảng sợ. Cần chẩn đoán riêng biệt bằng cách nghe tim và siêu âm tim để loại trừ bệnh lý van tim.
– Đôi khi cần phân biệt giữa cơn hạ đường huyết và rối loạn hoảng sợ. Các bệnh nhân hạ đường huyết đều có cảm giác đói cồn cào, ra nhiều mồ hôi, thể trạng béo. Nên làm xét nghiệm đường huyết để loại trừ cơn hạ đường huyết.
Với nhiều năm kinh nghiệm tư vấn tâm lý và nghiên cứu chuyên sâu, chúng tôi tự hào là Trung tâm tư vấn và trị liệu đứng đầu về uy tín, chất lượng tại Hà Nội. Khi con bạn gặp bất cứ khó khăn nào về tâm lý, vui lòng liên hệ:
Công ty CP Phát triển Giáo dục Tâm lý Á Châu
Trung tâm Nghiên cứu, ứng dụng Khoa học tâm lý-giáo dục Á Châu
Số 12B-TT10, ngõ 24 đường Nguyễn Khuyến – Văn Quán – Hà Đông – Hà Nội
Hotline: 091 298 67 93 Website:tamlyachau.vn Mail: tamlyachau@gmail.com
Nguồn: tamlyachau.vn
