Với từng độ tuổi khác nhau, trẻ sẽ học được cách sử dụng ngôn ngữ ở những mức độ khác nhau. Tuy nhiên điều này lại không đúng với những trẻ gặp vấn đề về rối loạn ngôn ngữ. Vậy rối loạn ngôn ngữ ở trẻ là gì và nó có ảnh hưởng đến đời sống của trẻ như thế nào? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu với những nội dung sau đây.
Rối loạn ngôn ngữ ở trẻ là gì?
Rối loạn ngôn ngữ ở trẻ là một rối loạn giao tiếp, trong đó trẻ gặp khó khăn liên tục trong việc học và sử dụng các hình thức ngôn ngữ khác nhau (nghĩa là nói, viết, ngôn ngữ ký hiệu). Trẻ gặp vấn đề về rối loạn ngôn ngữ có thể bị suy giảm khả năng tiếp thu hoặc biểu cảm hoặc cả hai. Nhìn chung, những trẻ mắc rối loạn về ngôn ngữ có những thiếu sót trong việc hiểu và tạo ra từ vựng, cấu trúc câu và diễn ngôn. Bởi vì trẻ mắc chứng rối loạn ngôn ngữ thường có sự hiểu biết hạn chế về từ vựng và ngữ pháp, trẻ cũng có khả năng hạn chế để tham gia vào cuộc trò chuyện.
Các triệu chứng rối loạn ngôn ngữ xuất hiện đầu tiên trong giai đoạn phát triển sớm khi trẻ bắt đầu học và sử dụng ngôn ngữ. Học và sử dụng ngôn ngữ phụ thuộc vào cả kỹ năng diễn đạt và tiếp thu. Khả năng biểu cảm đề cập đến việc sản xuất các tín hiệu bằng lời nói hoặc cử chỉ, trong khi khả năng tiếp nhận đề cập đến quá trình tiếp nhận và hiểu ngôn ngữ.
Phân biệt các rối loạn ngôn ngữ:
-
Chậm nói
Đó là sự thay đổi cấu trúc âm vị học của từ do sự kết hợp sai các âm vị kế nhau do ảnh hưởng qua lại của các âm vị bên cạnh, nhưng khi các âm vị này được phát âm riêng biệt thì trẻ không mắc lỗi. Trong trường hợp này thường tồn tại ở trẻ 3-4 tuổi, người ta hay dùng từ “ngôn ngữ trẻ em” để chỉ hiện tượng này. Nó có thể kéo dài trong vài tháng hoặc vài năm, sau đó thì trẻ có thể nắm bắt và phát âm bình thường. Ngoài ra, trẻ cũng gặp khó khăn trong việc hiểu câu và từ riêng lẻ.
-
Chậm phát triển ngôn ngữ:
Hai trường hợp có thể gặp
- Ở một số trẻ, khoảng cách chỉ là năm tháng, việc nắm bắt ngôn ngữ được thực hiện theo trật tự bình thường nhưng theo cách thức trải dài ra (lâu hơn trẻ khác), khoảng cách bất thường này có thể đi từ vài tháng nhưng thậm chí có khi là 2 năm.
- Ở các trẻ khác, trường hợp này thường xuyên hơn, các rối loạn có thể tính theo năm tháng, chất lượng hay số lượng. Ví dụ như trẻ khó khăn về cấu trúc câu, diễn đạt, thiếu từ vựng, khó khăn để ghi nhớ từ mới. Với các ngôn ngữ thay đổi hình thái từ thì cấu trúc ngữ pháp không chắc chắn, không sử dụng đúng thì hoặc các từ nối vần, việc hiểu nguyên câu khó khăn hơn từ riêng lẻ.
Nguyên nhân rối loạn ngôn ngữ ở trẻ
- Đối với hầu hết trẻ sơ sinh và trẻ em, ngôn ngữ phát triển tự nhiên khi bắt đầu sinh. Để phát triển ngôn ngữ, một đứa trẻ phải có khả năng nghe, nhìn, hiểu và ghi nhớ. Trẻ em cũng phải có khả năng thể chất để hình thành lời nói.
- Có tới 1 trên 20 trẻ em có triệu chứng rối loạn ngôn ngữ. Khi không rõ nguyên nhân, nó được gọi là rối loạn ngôn ngữ phát triển.
- Các vấn đề về kỹ năng ngôn ngữ tiếp nhận thường bắt đầu trước 4 tuổi. Một số rối loạn ngôn ngữ hỗn hợp là do chấn thương não. Những điều kiện này đôi khi bị chẩn đoán nhầm là rối loạn phát triển.
- Rối loạn ngôn ngữ có thể xảy ra ở trẻ em có vấn đề phát triển khác, rối loạn phổ tự kỷ, mất thính giác và khuyết tật học tập. Một rối loạn ngôn ngữ cũng có thể được gây ra bởi tổn thương hệ thống thần kinh trung ương, được gọi là chứng mất ngôn ngữ.
- Rối loạn ngôn ngữ hiếm khi gây ra bởi sự thiếu thông minh.
- Rối loạn ngôn ngữ khác với ngôn ngữ bị trì hoãn hay nói chậm. Với việc nói chậm, đứa trẻ phát triển lời nói và ngôn ngữ giống như những đứa trẻ khác, nhưng chậm hơn.
- Trong rối loạn ngôn ngữ, lời nói và ngôn ngữ không phát triển bình thường. Đứa trẻ có thể có một số kỹ năng ngôn ngữ, nhưng không giống trẻ em khác. Hoặc, cách mà các kỹ năng này phát triển sẽ khác so với bình thường.
Triệu chứng rối loạn ngôn ngữ cha mẹ cần nhận biết
- Trẻ bị rối loạn ngôn ngữ thường sẽ bị chậm trễ trong việc nói. Khi trẻ nói, trẻ sử dụng câu ngắn hơn và ít phức tạp hơn mong đợi đối với tuổi của mình.
- Các cá nhân mắc chứng rối loạn ngôn ngữ thường nói ngược, nói đảo lộn, nói sai ngữ pháp, có vốn từ vựng ít và đôi khi có thể gặp khó khăn trong việc tìm từ đúng.
- Khi tham gia vào cuộc trò chuyện, trẻ không thể cung cấp thông tin đầy đủ về các sự kiện quan trọng mà mình đã trải qua hoặc kể một câu chuyện không mạch lạc.
- Trẻ thường nói một mình, phát âm vô nghĩa, nói nhại lời và nói lộn xộn. Thông thường, biểu hiện này do khuyết tật về phát triển hoặc rối loạn tâm bệnh lý.
- Trẻ không lắng nghe ai nói với mình, không quan tâm khi có người đọc sách cho nghe.
- Trẻ 3 tuổi nhưng không hiểu được những câu nói phứ tạp, không làm theo được mệnh lệnh đơn giản bằng lời.
- Bởi vì trẻ bị rối loạn ngôn ngữ có thể gặp khó khăn trong việc hiểu những gì người khác nói, vì vậy trẻ cũng gắp khó khăn khi làm theo hướng dẫn.
- Trẻ hay nhắc lại ngôn ngữ của người khác và phát triển ngôn ngữ chậm hơn so với tuổi.
- Thông thường, trẻ rối loạn ngôn ngữ cũng có vẻ nhút nhát hoặc dè dặt, và trẻ có thể chỉ muốn giao tiếp với các thành viên gia đình hoặc những người quen thuộc khác.
Tuy nhiên thì kỹ năng ngôn ngữ rất khác nhau ở trẻ nhỏ, có nhiều trẻ chậm nói những từ hoặc cụm từ đầu tiên, điều này đương nhiên không thể kết luận ngay là trẻ bị rối loạn ngôn ngữ. Trẻ chậm nói không phải là dự đoán về rối loạn ngôn ngữ cho đến 4 tuổi, lúc đó sự phát phát cũng như khả năng ngôn ngữ trở nên ổn định hơn.
Rối loạn ngôn ngữ được chẩn đoán từ 4 tuổi trở lên có khả năng ổn định theo thời gian và thường tồn tại đến tuổi trưởng thành. Tuy vậy, có những trẻ bị rối loạn ngôn ngữ từ nhỏ, nhưng khi lớn lên lại hết có thể thông qua chữa trị, hoặc theo thời gian trẻ sẽ phát triển và chỉnh sữa lại.
Cha mẹ nên làm gì khi trẻ có dấu hiệu rối loạn ngôn ngữ?
- Theo các bác sĩ, để giảm thiểu rối loạn ngôn ngữ và sự phát triển ngôn ngữ ở trẻ, cha mẹ nên hạn chế cho trẻ tiếp xúc với tivi, ipad, màn hình vi tính, đặc biệt là trẻ từ 0 – 3 tuổi. Vì đây là thời kỳ đầu xây dựng ngôn ngữ của trẻ, nếu thời kỳ này cha mẹ không quan tâm tới phát triển ngôn ngữ của trẻ sẽ khiến trẻ thiệt thòi so với những đứa trẻ khác.
- Cha mẹ nên quan tâm tới trẻ hơn, hướng dẫn trẻ làm quen với đồ vật, hành động, cử chỉ liên quan đến các nhu cầu mong ước của trẻ. Khi nhận thấy con có dấu hiệu rối loạn ngôn ngữ nên đưa trẻ đi khám, kết hợp điều trị cùng bác sĩ để trẻ nhanh chóng hết bệnh.
- Việc điều trị rối loạn ngôn ngữ chủ yếu bao gồm trị liệu ngôn ngữ và ngôn ngữ để cải thiện các kỹ năng ngôn ngữ diễn cảm và tiếp thu. Tâm lý trị liệu cũng có thể là một công cụ hữu ích để quản lý các vấn đề về cảm xúc và hành vi có thể phát sinh ở trẻ bị rối loạn ngôn ngữ.
Với nhiều năm kinh nghiệm tư vấn tâm lý và nghiên cứu chuyên sâu, chúng tôi tự hào là Trung tâm tư vấn và trị liệu đứng đầu về uy tín, chất lượng tại Hà Nội. Khi con bạn gặp bất cứ khó khăn nào về tâm lý, vui lòng liên hệ:
Công ty CP Phát triển Giáo dục Tâm lý Á Châu
Trung tâm Nghiên cứu, ứng dụng Khoa học tâm lý-giáo dục Á Châu
Số 12B-TT10, ngõ 24 đường Nguyễn Khuyến – Văn Quán – Hà Đông – Hà Nội
Hotline: 0912 986 793 Website:tamlyachau.vn Mail: tamlyachau@gmail.com
