Chẩn đoán và điều trị trầm cảm

Trầm cảm là căn bệnh phổ biến, một số bác sĩ và các nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe có thể đặt câu hỏi về tâm trạng và suy nghĩ trong thời gian thăm khám. Họ thậm chí có thể yêu cầu  điền vào một bảng câu hỏi ngắn để giúp kiểm tra các triệu chứng trầm cảm.

Khi các bác sĩ nghi ngờ có ai đó bị trầm cảm, họ thường hỏi một số câu hỏi và có thể làm các xét nghiệm y khoa và tâm lý. Việc này có thể giúp loại trừ các vấn đề khác mà có thể gây ra các triệu chứng tương tự trầm cảm; Xác định chẩn đoán và cũng có thể kiểm tra những biến chứng liên quan.

Khám và các xét nghiệm trầm cảm thường bao gồm:

Khám lâm sàng. Điều này có thể bao gồm đo chiều cao và cân nặng, kiểm tra dấu hiệu quan trọng như nhịp tim, huyết áp và nhiệt độ, nghe tim và phổi và kiểm tra bụng.

Phòng thí nghiệm. Bác sĩ có thể làm một xét nghiệm máu được gọi là máu toàn phần (CBC), hoặc kiểm tra tuyến giáp để chắc chắn rằng nó hoạt động tốt.

Đánh gia tâm lý. Để kiểm tra các dấu hiệu trầm cảm, bác sĩ hoặc nhà cung cấp sức khỏe tâm thần sẽ nói chuyện với bẹnh nhân về suy nghĩ, cảm xúc và các mẫu hành vi. Bác sĩ sẽ hỏi về triệu chứng hiện tại, và những tương tự trong quá khứ. Cũng sẽ thảo luận về bất kỳ suy nghĩ có thể tự tử hoặc gây tổn hại cho bản thân.

Tiêu chuẩn chẩn đoán trầm cảm

Để được chẩn đoán là trầm cảm, phải đáp ứng các tiêu chí triệu chứng nêu ra trong chẩn đoán và thống kê Manual of Mental Disorders (DSM). Thống kê này được công bố bởi Hiệp hội Tâm thần Mỹ và được sử dụng bởi các nhà cung cấp sức khỏe tâm thần để chẩn đoán các điều kiện tinh thần.

Để được chẩn đoán là trầm cảm phải có năm hoặc nhiều hơn các triệu chứng sau đây trong khoảng thời gian hai tuần. Ít nhất một trong các triệu chứng phải là một tâm trạng chán nản, thất thoát một quan tâm hay niềm vui. Các triệu chứng có thể dựa vào cảm xúc của riêng bản thân hoặc có thể dựa trên các quan sát của người khác. Chúng bao gồm:

Suy yếu tâm trạng nhất trong ngày, gần như mọi ngày, chẳng hạn như cảm thấy buồn, trống rỗng hoặc rơi lệ (ở trẻ em và thanh thiếu niên, tâm trạng chán nản có thể xuất hiện như là khó chịu liên tục).

Giảm hoặc cảm thấy không có niềm vui trong tất cả hoặc gần như tất cả các hoạt động trong ngày, gần như mỗi ngày.

Giảm cân đáng kể khi không ăn kiêng, tăng cân, hoặc giảm hoặc tăng cảm giác ngon miệng gần như mỗi ngày (ở trẻ em, không đạt được trọng lượng như mong đợi có thể là một dấu hiệu của trầm cảm).

Mất ngủ hoặc làm tăng ham muốn ngủ gần như mỗi ngày.

Bồn chồn hoặc làm chậm lại hành vi có thể được quan sát bởi những người khác.

Mệt mỏi hay mất năng lượng gần như mỗi ngày.

Cảm xúc vô dụng hoặc quá nhiều tội lỗi không thích hợp hoặc gần như mỗi ngày.

Vấn đề ra quyết định hoặc khó tập trung suy nghĩ gần như mỗi ngày.

Thường xuyên suy nghĩ về cái chết hoặc tự tử, hoặc cố gắng tự tử.

Để được coi là trầm cảm lớn:

Triệu chứng không phải do một tập hỗn hợp đồng thời cơn hưng cảm và trầm cảm có thể xảy ra trong rối loạn lưỡng cực.

Các triệu chứng phải nghiêm trọng đủ để gây ra vấn đề đáng chú ý trong các hoạt động hàng ngày, ví dụ như công việc, trường học, hoạt động xã hội hoặc các mối quan hệ với những người khác.

Các triệu chứng không phải là do ảnh hưởng trực tiếp của cái gì khác, chẳng hạn như lạm dụng ma túy, dùng thuốc hoặc có một điều kiện y tế như suy giáp.

Các triệu chứng không được gây ra bởi đau buồn, như nỗi buồn tạm thời sau khi mất một người thân yêu.

Phương pháp điều trị và thuốc

Nhiều phương pháp điều trị trầm cảm có sẵn. Thuốc men và tư vấn tâm lý là rất hiệu quả cho hầu hết mọi người.

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê toa thuốc để làm giảm các triệu chứng trầm cảm. Tuy nhiên, nhiều người cần gặp bác sĩ chuyên khoa để chẩn đoán và điều trị các điều kiện sức khỏe tâm thần. Nhiều người bị trầm cảm cũng được hưởng lợi từ gặp một nhà tâm lý hoặc nhân viên tư vấn sức khỏe tâm thần khác. Thông thường; Việc điều trị hiệu quả nhất cho bệnh trầm cảm là một sự kết hợp giữa thuốc và tâm lý.

Nếu có trầm cảm nặng, bác sĩ, người thân hoặc người giám hộ có thể cần phải hướng dẫn chăm sóc cho đến khi đủ tốt. Có thể cần ở lại bệnh viện hoặc có thể cần phải tham gia vào một chương trình điều trị ngoại trú cho đến khi các triệu chứng cải thiện.

Dưới đây là lựa chọn điều trị trầm cảm.

Thuốc men

Một số thuốc chống trầm cảm có sẵn để điều trị trầm cảm. Có một số loại thuốc chống trầm cảm khác nhau. Thuốc chống trầm cảm thường được phân loại theo cách thức chúng ảnh hưởng đến tự nhiên hóa chất trong não để thay đổi tâm trạng.

Các loại thuốc chống trầm cảm bao gồm:

Chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRIs).

Nhiều bác sĩ bắt đầu điều trị trầm cảm bằng cách quy định một SSRI. Các loại thuốc này an toàn hơn và thường gây ít tác dụng phụ khó chịu hơn so với các loại thuốc chống trầm cảm. SSRIs bao gồm fluoxetine, paroxetin, sertraline, citalopram và escitalopram. Tác dụng phụ thường gặp nhất bao gồm giảm ham muốn tình dục và cực khoái bị trì hoãn. Tác dụng phụ khác có thể mất đi khi điều chỉnh thuốc. Nó có thể bao gồm các vấn đề tiêu hóa, bồn chồn, đau đầu và mất ngủ.

Chất ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine (SNRIs).

Các loại thuốc này bao gồm duloxetine, venlafaxine và desvenlafaxine. Tác dụng phụ là tương tự như gây ra bởi SSRIs. Ở liều cao các thuốc này có thể gây tăng tiết mồ hôi và chóng mặt. Những người có bệnh gan không nên dùng duloxetine.

Norepinephrine và chất ức chế tái hấp thu dopamin (NDRIs).

Bupropion thuộc thể loại này. Đó là một trong vài thuốc chống trầm cảm không gây ra tác dụng phụ tình dục. Ở liều cao, bupropion có thể làm tăng nguy cơ co giật.

Thuốc chống trầm cảm không điển hình.

Các loại thuốc này được gọi là không điển hình vì chúng không phù hợp vào một loại thuốc chống trầm cảm. Chúng bao gồm trazodone và mirtazapine. Cả hai của thuốc chống trầm cảm này được dùng vào buổi tối. Trong một số trường hợp, một trong các loại thuốc này được thêm vào thuốc chống trầm cảm khác để giúp đỡ giấc ngủ.

Thuốc chống trầm cảm Tricyclic.

Các thuốc chống trầm cảm đã được sử dụng trong nhiều năm và nói chung là có hiệu quả như thuốc mới hơn. Nhưng vì nó có xu hướng có nhiều hơn và nghiêm trọng hơn tác dụng phụ, thuốc chống trầm cảm tricyclic nói chung là không quy định trừ khi đã thử một SSRI đầu tiên mà không có sự cải thiện trong trầm cảm. Tác dụng phụ có thể bao gồm huyết áp thấp, miệng khô, mắt mờ, táo bón, bí tiểu, nhịp tim nhanh và nhầm lẫn. Người lớn dùng các loại thuốc này rất nhạy cảm với vấn đề bộ nhớ, nhầm lẫn và ảo giác. Tricyclic cũng được biết là gây tăng cân.

Chất ức chế monoamine oxidase (MAOIs).

MAOIs – như tranylcypromine và phenelzine, thường được quy định như một phương sách cuối cùng khi các thuốc khác không làm việc. Đó là bởi vì MAOIs có thể có tác dụng phụ nghiêm trọng gây hại. Yêu cầu một chế độ ăn uống nghiêm ngặt vì nguy hiểm (hoặc thậm chí chết người) tương tác với thực phẩm như pho mát nào đó, dưa chua và rượu vang và một số thuốc gồm thuốc làm thông mũi. Selegiline là một MAOI mới hơn dính trên da như là một bản vá hơn là nuốt. Nó có thể gây ra ít tác dụng phụ hơn so với MAOIs khác.

Các chiến lược thuốc.

Bác sĩ có thể đề xuất các thuốc khác để điều trị trầm cảm. Đây có thể bao gồm các chất kích thích, thuốc men, tâm trạng ổn định, chống lo âu hoặc các thuốc chống loạn thần. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể khuyên nên kết hợp hai hay nhiều thuốc chống trầm cảm hoặc các thuốc khác cho hiệu quả tốt hơn. Chiến lược này được gọi là tăng thêm.

Tìm thuốc đúng

Việc tìm đúng thuốc hoặc uống thuốc có thể sẽ mất một số thử và sai số. Điều này đòi hỏi sự kiên nhẫn, như một số thuốc cần tám tuần hoặc lâu hơn để có hiệu lực đầy đủ và cho tác dụng phụ để dễ dàng khi cơ thể điều chỉnh. Nếu có tác dụng phụ khó chịu, không được ngưng thuốc chống trầm cảm mà không gặp bác sĩ trước. Một số thuốc chống trầm cảm có thể gây ra triệu chứng ngược trừ khi từ từ giảm liều, và bỏ thuốc đột ngột có thể gây ra xấu đi đột ngột của trầm cảm. Đừng bỏ cuộc cho đến khi tìm thấy một thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc đó là phù hợp.

Nếu điều trị thuốc chống trầm cảm dường như không hiệu quả, bác sĩ có thể khuyên  nên thử máu để kiểm tra gen cụ thể mà ảnh hưởng đến cách cơ thể  sử dụng thuốc chống trầm cảm. Các cytochrome P450 (CYP450) kiểu gen thử nghiệm là một trong những ví dụ của loại hình này. Thử nghiệm di truyền của loại này có thể giúp dự đoán cơ thể có thể hoặc không thể xử lý (chuyển hóa) một loại thuốc như thế nào. Điều này có thể giúp xác định được thuốc chống trầm cảm có thể là một sự lựa chọn tốt. Các xét nghiệm di truyền không phổ biến rộng rãi.

Thuốc chống trầm cảm và mang thai

Nếu đang mang thai hoặc cho con bú, một số thuốc chống trầm cảm có thể gây ra một nguy cơ sức khỏe tăng lên đến thai nhi hoặc trẻ em bú. Nói chuyện với bác sĩ nếu có thai hoặc đang dự định mang thai.

Thuốc chống trầm cảm và nguy cơ tự tử tăng

Mặc dù hầu hết các thuốc chống trầm cảm nói chung là an toàn, hãy cẩn thận khi dùng chúng. Cơ quan quản lý Thuốc và Thực phẩm Mỹ (FDA) hiện nay đòi hỏi tất cả các thuốc chống trầm cảm thực hiện cảnh báo hộp đen. Đây là những cảnh báo nghiêm ngặt rằng có thể cho ra thuốc theo toa.

Những cảnh báo chống trầm cảm lưu ý rằng trong một số trường hợp; Trẻ em, Thanh thiếu niên; Và người lớn trẻ tuổi đã tăng trong những tư tưởng; Hoặc hành vi tự tử khi uống thuốc chống trầm cảm. Đặc biệt là trong những tuần đầu tiên sau khi bắt đầu một thuốc chống trầm cảm hoặc khi liều dùng được thay đổi. Bởi vì các nguy cơ này, người dân ở các nhóm tuổi phải được giám sát chặt chẽ bởi những người thân; Người chăm sóc và cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trong khi dùng thuốc chống trầm cảm. Liên lạc với bác sĩ hoặc nhân viên trợ giúp nếu phát hiện người có ý định tự tử.

Một lần nữa, chắc chắn rằng hiểu những rủi ro của các thuốc chống trầm cảm khác nhau. Làm việc với bác sĩ có thể khám phá các các triệu chứng trầm cảm dưới sự kiểm soát.

Tâm lý

Tư vấn tâm lý điều trị trầm cảm là một trọng điểm. Tâm lý là một thuật ngữ chung cho một cách điều trị trầm cảm bằng cách nói chuyện về tình trạng và các vấn đề liên quan với một nhà cung cấp sức khỏe tâm thần. Tâm lý còn được gọi là trị liệu, trị liệu nói chuyện, tư vấn hay trị liệu tâm lý.

Thông qua các buổi nói chuyện, tìm hiểu rõ hơn nguyên nhân gây trầm cảm. Cũng tìm hiểu làm thế nào để xác định và thực hiện thay đổi hành vi; Suy nghĩ không lành mạnh. Tìm hiểu mối quan hệ và kinh nghiệm; Tìm cách tốt hơn để đối phó và giải quyết vấn đề; Đặt mục tiêu thực tế cho cuộc sống. Tâm lý có thể giúp lấy lại cảm giác hạnh phúc và kiểm soát trong cuộc sống; Giúp giảm bớt các triệu chứng trầm cảm như tuyệt vọng và giận dữ. Nó cũng có thể giúp thích nghi với một cuộc khủng hoảng hay khó khăn hiện hành khác.

Có một số loại của tâm lý có hiệu quả cho bệnh trầm cảm. Liệu pháp nhận thức hành vi là một trong những liệu pháp thông dụng nhất. Loại liệu pháp giúp xác định niềm tin và hành vi tiêu cực và thay thế bằng lành mạnh; Tích cực. Nó dựa trên ý tưởng rằng những suy nghĩ của riêng không phải người khác. Ngay cả khi một tình huống không mong muốn không thay đổi; Có thể thay đổi cách suy nghĩ và cư xử theo một cách tích cực. Trị liệu tâm lý giữa cá nhân là loại tư vấn thường sử dụng để điều trị trầm cảm.

Trị liệu Electroconvulsive (ECT)

Trong ECT, dòng điện được truyền qua não. Thủ tục này được cho là ảnh hưởng đến mức độ dẫn truyền thần kinh trong não. Có nhiều người phản ứng với tác dụng phụ của ECT. Tuy vậy, nó vẫn có tác dụng khi những phương pháp khác không có tác dụng. Điều trị này không rõ ràng làm giảm các dấu hiệu và triệu chứng của trầm cảm. Tác dụng phụ thường gặp nhất là nhầm lẫn, có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ. Một số người cũng đã mất trí nhớ.

ECT thường sử dụng cho những người không có hiệu quả khi dùng thuốc; Và người có nguy cơ tự tử. ECT có thể là một lựa chọn nếu bị trầm cảm nặng khi đang mang thai; Hay không thể uống thuốc thường xuyên. Nó cũng có thể là một điều trị hiệu quả cho người lớn tuổi. Dùng cho những người không thể dùng thuốc chống trầm cảm vì lý do sức khỏe.

Với nhiều năm kinh nghiệm tư vấn tâm lý và nghiên cứu chuyên sâu; Chúng tôi tự hào là Trung tâm tư vấn và trị liệu đứng đầu về uy tín, chất lượng tại Hà Nội. Khi con bạn gặp bất cứ khó khăn nào về tâm lý, vui lòng liên hệ:

Công ty CP Phát triển Giáo dục Tâm lý Á Châu

Trung tâm Nghiên cứu, ứng dụng Khoa học tâm lý-giáo dục Á Châu

Số 12B-TT10, ngõ 24 đường Nguyễn Khuyến – Văn Quán – Hà Đông- Hà Nội

Hotline: 091 298 67 93 Website:tamlyachau.vn  Mail: tamlyachau@gmail.com

Nguồn: tamlyachau.vn