Dạy con là cả một nghệ thuật. Làm sao để nuôi dạy con phát triển một cách tốt nhất, điều này hẳn là đã khiến không ít các bậc làm cha mẹ boăn khoăn. Nuôi con là cả một hành trình khám phá và tìm hiểu. Do vậy dù thưởng hay phạt, khen hay chê đều cần đến một nghệ thuật về nuôi dạy con. Cha mẹ cũng hãy là những người thật khéo léo và có những lựa chọn sáng suốt để giúp con trưởng thành và phát triển cả về thể chất lẫn nhân cách.
Trong bài viết này chúng tôi xin được đề cập đến nguyên tắc bàn tay trong việc “khen con”.Cha mẹ hãy nhớ nhé khen con cũng là một nghệ thật. Khen như thế nào để con tiếp tục cố gắng và phát huy, khen thế nào để con không có tự cao và tự tin quá vào bản thân, khen thế nào để con biết khiêm tốn và sẽ tiếp tục học hỏi. Đây là 5 nguyên tắc khen con mà cha mẹ nên nhớ.
Nguyên tắc khen con 1: “không khen vào sản phẩm mà khen vào quá trình”
Vì sao như vậy? Bởi việc khen quá trình sẽ giúp trẻ hiểu rằng những nỗ lực của con khi thực hiện việc gì đó mới khiến mọi người để tâm quan sát và đánh giá nhiều nhất, trẻ sẽ chú trọng và tiếp tục nỗ lực hơn nhiều để được người lớn công nhận, khen ngợi.
Ví dụ: Con tự xúc ăn, không nên khen “con giỏi quá”
Mà thay vào đó nên nói “Con hôm nay có nỗ lực đấy, mẹ thấy con xúc gọn và ít đổ hơn những lần trước”
Ví dụ tiếp: Hôm nay con được điểm 10, không nên khen “con mẹ giỏi quá”.
Thay vào đó, nên nói với con: “Con đã rất nỗ lực, lúc con làm bài mẹ thấy con toát hết cả mồ hôi, viết mỏi nhừ cả tay phải không con…”
Nguyên tắc khen con thứ 2: “không so sánh con mình với con nhà người ta”.
Đây là trường hợp mà có lẽ cha mẹ ai cũng đã từng một lần bị so sánh với một người nào khác, bạn cảm thấy khi bị đem ra so sánh với người khác bạn cảm thấy thế nào. Bởi vậy nguyên tắc bất di bất dịch không bao giờ đem con ra để so sánh với đứa trẻ khác.
Ví dụ: Không nên khen con, “con ăn nhanh hơn bạn A đó”, hoặc “con học giỏi hơn bạn B đó”
Trẻ con có một kẻ thù vô hình nhưng đáng sợ là “con nhà người ta”. Việc bố mẹ hay so sánh với những đứa trẻ khác vừa khiến trẻ có thể tự ti, hoặc kiêu ngạo, hạn chế dùng những từ chê bai, đặc biệt KHÔNG CHÊ CON TRƯỚC ĐÁM ĐÔNG, có gì về đóng cửa tự thì thầm bảo nhau.
Nguyên tắc khen con thứ 3: Không nhìn vào phẩm chất của con, mà nên nhìn vào trạng thái của mình
Ví dụ: Không nên khen “con thông minh quá” (đó là phẩm chất của con).
Mà nên khen: “con làm được cái này mẹ rất vui và hạnh phúc, mẹ tự hào vì có con” (đó là trạng thái cảm xúc của mẹ).
Như vậy việc khen con dựa trên trạng thái của mình vô hình giúp con hiểu được việc con làm là tốt, là đúng, là đáng tự hào, là niềm vui và sự hãnh diện cho người khác chứ không nhất thiết phải khen vào phẩm chất mà con đang có. Không phải đứa trẻ nào cũng giỏi, thông minh. Nên nếu được khen nhiều những phẩm chất này, khi ra đời, nếu trẻ làm điều gì không được, không thành công, trẻ có thể thấy những lời khen trái với thực tế và thất vọng về mình, và nghĩ mẹ nói dối mình, mẹ gạt mình.
Nguyên tắc khen con thứ 4: Chú ý khen cả những thứ nhỏ nhặt nhất, những thứ con không để ý
Ví dụ: Mọi hôm đến bữa cơm con cứ ngồi chơi, nhưng tự dưng hôm nay con bê giúp mẹ cái xoong, cái bát, thì bố mẹ nên lập tức khen ngay hành động này của trẻ
Trẻ con thường cực kỳ sung sướng về điều này, việc khen con cả những thứ con vô tình làm như thế sẽ giúp trẻ hiểu rằng hóa ra mọi công việc mình làm đều có mẹ quan sát và để tâm. Từ đó, trẻ sẽ cố gắng thực hiện những điều này tốt hơn.
Nguyên tắc khen con thứ 5: Truyền đạt lại lời khen của người khác đến trẻ.
Nên tích cực truyền đạt lại lời của người khác khen con. Đôi khi có thể là mượn lời người khác. Điều này làm lời khen có vẻ khách quan hơn. Con sẽ vui vẻ và những ngày sau đó luôn chào hỏi khi gặp mọi người mà không cần bố hay mẹ phải nhắc nhở nữa.
Ví dụ: Thay vì khen con: “Con rất lễ phép với người lớn”
Mẹ có thể mượn lời của bố, hoặc người hàng xóm… : “Hôm nay đi qua nhà bác hàng xóm, bác ấy bảo mẹ, con rất lễ phép, lịch sự, biết chào hỏi người lớn đấy”
Năm nguyên tắc bàn tay trong việc khen con tưởng chừng không có gì phức tạp những để làm được điều này cha mẹ cần chú tâm. Hãy quan tâm yêu thương con để hiểu con hơn. Thay vì bắt con làm cái này cái kia thì hãy làm bạn với con, đồng hành cùng con để khám phá những điều thú vị của mỗi đứa trẻ.
Với nhiều năm kinh nghiệm tư vấn tâm lý và nghiên cứu chuyên sâu, chúng tôi tự hào là Trung tâm tư vấn và trị liệu đứng đầu về uy tín, chất lượng tại Hà Nội. Khi con bạn gặp bất cứ khó khăn nào về tâm lý, vui lòng liên hệ:
Công ty CP Phát triển Giáo dục Tâm lý Á Châu
Trung tâm Nghiên cứu, ứng dụng Khoa học tâm lý-giáo dục Á Châu
Số 12B-TT10, ngõ 24 đường Nguyễn Khuyến – Văn Quán – Hà Đông – Hà Nội
Hotline: 0912 986 793 Website:tamlyachau.vn Mail: tamlyachau@gmail.com
